dinsdag 13 september 2011

Anticiperen in het jaar 2011

Aansluitend op de technische artikelen over de Elliott Wave (juli en augustus 2011), die de huidige beursdip hebben ingeluid, komt de vraag op hoe je hierop verder dient te anticiperen: met andere woorden, wat nu?

Eerste voorwaarde
Voorop gesteld moet worden dat het vak Vermogensbegeleiding in beginsel al een strategie is die rekening houdt met beweeglijkheid van markten, asset klasses en risico’s van geldontwaarding.

Vermogensbegeleiding is daarom het eerste wat bij een particulier ingebracht moet zijn/worden. Zonder een adequate strategie, weet je niet waar je op moet letten, en dan wordt anticiperen immers onmogelijk!

Het is daarbij noodzakelijk objectieve referentiekaders te benutten waaraan feitelijke gebeurtenissen kunnen worden afgemeten. Aan de oppervlakte van deze gebeurtenissen zien we een sub-prime en schuldencrisis. De instabiliteit die dit anno 2011 veroorzaakt wordt nog eens versterkt door problematieken en majeure krachtenvelden zoals:

-      Vergrijzing van de bevolking
-      De mondiale problematiek van aflossing van staatsschulden
-      Het gebruik van de politiek van geldschepping
-      Het sociale effect van leenpolitiek
-      Marktverschuivingen als gevolg van het internet
-      Opkomende markten zoals China
-      Gebrek aan nationale bestuurskracht van Westerse culturen
-      Energiebronnen versus bevolkingsgroei

Deze krachten werken onafhankelijk op elkaar in en veroorzaken chaotische processen waarop de mens reageert. In eerste instantie geeft dat een tamelijk willekeurig beeld waar geen touw aan vast te knopen lijkt.

Omzeilen van de huidige marktrisico’s
‘Out-of-the-box-denken’ (of  ‘denk-niet-als-een-lemming’) is in deze tijden dan nog nadrukkelijker van toepassing. Met andere woorden als de buren het ook moeilijk hebben of nog slechter doen is dat nog geen reden om op dezelfde voet door te gaan. Echter veel mensen gaan in de waan van de dag vaak zo te werk.

Een eerste hulpmiddel om dat te omzeilen is dus de strategie- en scenariobewustzijn binnen vermogensbegeleiding. Het biedt een nieuw referentiekader.

Een tweede hulpmiddel is cyclusbewustzijn. Elliott was dat een voorbeeld van.
Het zijn pogingen van analisten om te ontsnappen uit onbewuste sociale cycli die samenhangen met massapsychologie.

Het komt erop neer als we teveel klitten met elkaar en ons niet onderscheiden maar na-apen, dan is er snel geen toegevoegde waarde meer mogelijk. Oftewel we lopen dan onbewust een verarmingsrace, en dat willen we niet.

Fibonaccio lange termijn cyclus
Uit een andere analyse van de lange termijn Fibonacci-cyclus  (die in het verleden een betrouwbaarheid van ruim 90% heeft laten zien) komt naar voren dat in 2010 een relatieve top verwacht mag worden in de hoofdcyclus op de effectenbeurzen met vervolgens een volgende bodem in 2011.

Normaliter (afgelopen 100 jaar) liggen toppen en bodems van dergelijke cycli 7 tot 10 jaar uit elkaar. Dat een top en bodem in deze analyse nu pal naast elkaar geprojecteerd wordt, duidt technisch gesproken op een enorme marktdynamiek. De laatste keer dat dit voorkwam was in 1902-1903*.

* Gezien de bovengenoemde krachtenvelden is de dynamiek wel te begrijpen, al doet een cyclusanalyse nooit uitspraken over de aard van fundamentele ontwikkelingen. Opvallend is wel om te zien dat er profetieën en films over het jaar 2012 zijn gemaakt. De dynamiek van 1903: Ford start massaproductie Model A, om auto’s betaalbaar te maken voor iedereen; Gebroeders Wright vliegen voor het eerst (12 sec.) in een apparaat zwaarder dan lucht; Roosevelt zendt voor het eerst een bericht over de kabel in de Pacific; Panamakanaal geconstrueerd; Servië, leger officieren vermoorden de Servische koning en koningin; Helium wordt uitgevonden.

Timing
Vervolgens is dan de vraag: maar wanneer in 2011?  Om te beginnen hebben we de mogelijkheid om Elliott golven te tellen. Dit hebben we gedaan in de artikelen Elliott spreekt 1 en 2.

Figuur 1

Daarnaast hebben we zelf onderzoek gedaan naar mogelijke seizoenspatronen  en een seizoenscyclus vastgesteld die in zeven van de tien gevallen zichtbaar is (een preciezere versie van ‘sell in May and go away’ of het ‘Haloween-effect’). Dit is niet een hoge betrouwbaarheid, maar het geeft wel richting. Zo focussen we nu op juli t/m okt.

Figuur 2
Het is dus de combinatie van verschillende referentiekaders die ons moet vertellen wat we kunnen doen in het wispelturige water van de financiële crisis.

Conclusie
De conclusie is nu gerechtvaardigd om in de beursval van het tweede halfjaar posities te wisselen. Mocht u niet al eerder hebben afgebouwd, dan dient u te rebalancen in deze dips (de asset klasses obligaties en goud hebben het immers wel goed gedaan).

Na elf jaar correctie van een AEX van 700 wordt een index van onder de 280 inmiddels weer ‘ondergemiddeld’  of met andere woorden: strategisch op langere termijn koopwaardig.

De verwachting dat de ruime geldpolitiek ergens in de loop van komende jaren de inflatie aanwakkert (mat name in sectoren van voeding en energie en in mindere mate onroerend goed) betekent dat het bedrijfsleven en de AEX een koerspositieve inflatiecorrectie kan doormaken en als zodanig strategisch bescherming kan bieden tegen verdere monetaire en mondiale problemen.

Kortom, een moment om je mentaal op voor te bereiden om niet verrast te worden indien uw vermogensbegeleider u op dit moment benadert om juist nu, in de tweede helft van 2011, eens te denken aan aandelen..

Dat is niet alledaags, per decennium zal rebalancen gemiddeld naar verwachting immers maar enkele keren hoeven te gebeuren.

Volgende artikel zal ik kort ingaan over het belang dat u ook in deze asset klasse tactische keuzes maakt, want ook hier geldt ‘het is niet al goud dat er blinkt’.


Pim de Koekkoek    
Leer meer via www.vermogenspartner.nl